Gümrük Hukuku Ve Dış Ticaret Hukuku Kapsamı Nedir?
Gümrük hukuku ve dış ticaret hukuku, mevzuata dayalı kurallar bütünüdür. Ülkeye giren Malların denetimi, ülkeye kabul edilmesi ve dışarıya satılan malın nasıl ihracının yapılacağı gibi birçok farklı hususa dair düzenlenme içermektedir. Böylelikle dış ticaret, mevcut kriterler üzerinden yapılmaktadır. Bu noktada ortaya çıkan her türlü sorun, uyuşmazlık, anlaşmazlık ise mevcut hukuk mevzuatı kapsamında ele alınmaktadır.
Gümrük Hukuku Ve Dış Ticaret Hukuku Kanunu Nedir?
Gümrük hukuku ve dış ticaret hukuku Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda ortaya çıkmış olsa da zaman içinde değişikliğe uğramıştır. Türkiye’nin AB’ye adaylık başvurusu sürecinde Gümrük Birliğine dahil olmasının ardından yeni birtakım düzenlemeler olmuştur. Gümrük Kanunu 2009 senesinde yeniden yazılmıştır. Böylelikle kanun içindeki birtakım kavramların tanımlamaları, gümrük yükümlülüğü doğuran haller, para cezaları, transit rejimi gibi konulara dair ayrıntılı hükümler söz konusu olmuştur. Böylelikle uyuşmazlık ve anlaşmazlık durumlarında neler yapılacağı açık bir biçimde ifade edilmiştir.
Gümrük memurunun kaçakçılık suçuna iştirak etmesi
- Gümrük idarelerinde görev yapan personel hakkında 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca kaçakçılık fiiline yardım,
- Kaçakçılık fiiline iştirak,
- Kaçakçılık fiiline müsamaha,
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda düzenlenen görevi ihmal veya kötüye kullanma gibi suçların işlenmesi.
Bunun yanında, yine gümrük personeli hakkında 3628 sayılı kanuna göre,
- Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri uyarınca açılan soruşturma ve kovuşturmalar,
- Gümrük personelinin Gümrük Kanunundan doğan görevlerini yerine getirmediği veya noksan yerine getirdiği gerekçesiyle Hazine zararı.
Gümrükle ilgili bazı kavramlar
Gümrük Statüsü:
Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girmiş olup olmadığı yönünden durumunu ifade eder.
Serbest Dolaşımdaki Eşya:
Türkiye ve AB menşeli olan veya üçüncü ülke menşeli olup Türkiye ya da AB’de ithal işlemleri tamamlanmış, gerekli gümrük vergisi, eş etkili vergi ve resimleri tahsil edilmiş, bu vergi ve resimleri tam veya kısmi bir iadeden yararlanmamış eşyayı ifade eder.
Gümrük Vergileri:
Yürürlükteki hükümler uyarınca eşyaya uygulanan ithalat veya ihracat vergilerinin tümünü ifade eden genel bir kavramdır.
İhracat Vergileri:
Eşyanın ihracatıyla ilgili olarak alınması gereken gümrük vergilerini ve gümrük vergisine eşdeğer bütün mali yükleri ifade eder.
Antrepo:
İthalat ya da ihracat yapılırken eşyanın zarar görmemesi için korunma amaçlı bekletildiği geçici depolardır.
Yükümlü:
Gümrük yükümlülerini yerine getirmekle sorumlu olan bütün kişileri ifade eder.
Gümrük Yükümlülüğü:
Bir kişinin yürürlükteki mevzuat uyarınca ithalat veya ihracat vergisi ödeme yükümlülüğünü ifade eder.
Menşe:
Bir eşyanın ekonomik milliyetini belirtir.
Sigorta Belgesi:
CIF veya CI teslim şekline göre yapılan ihracatta söz konusu olmaktadır. İthalatçının verdiği bilgiler ve talimat doğrultusunda ve ithalatçı hesabına ihracatçı tarafından yaptırılmaktadır. Dış ticarette, söz konusu olan ticari mal rizikolara karşı sigorta ettirilmiş olmaktadır.
Form A Belgesi:
Tek taraflı taviz verilmesi esasına dayanan Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminde kullanılan ve eşyanın faydalanan ülke menşeli olduğunu gösteren bir tür menşe ispat belgesidir. ABD, Japonya, Avustralya, Rusya Federasyonu, Kanada ve Yeni Zellanda ülkeleri Türkiye’ye faydalanan ülke GTS rejimi uygulamaktadır.
Gümrük Gözetimi:
Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere gümrük idareleri tarafından genel olarak uygulanan işlemleri karşılayan bir ifadedir.
Gümrük Denetimi:
Gümrük mevzuatına ve gereken hallerde gümrük gözetimi altındaki eşyaya uygulanacak diğer hükümlere uyulmasını sağlamak üzere eşyanın muayenesini, belgelerin varlığını ve gerçekliğinin kanıtlanmasını, işletme hesaplarının, defterlerinin ve diğer yazılı belgelerin tetkikini, nakil araçlarının kontrolünü, bagajların ve kişilerin yanlarında ve üstlerinde taşıdıkları eşyanın kontrolünü, idari araştırmalar ve benzeri diğer işlemlerin yapılmasını gibi, özel işlemlerin yerine getirilmesini ifade eder.
Gümrük Rejimi:
Gümrüğe gelen bir eşya için kişilerin yapacakları işlemlere verilen genel bir kavram olup; serbest dolaşım rejimi, transit rejim, antrepo rejimi, dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü beyanı, geçici ithalat rejimi, hariçte işleme rejimi ve ihracat rejimi olmak üzere toplam sekiz rejim söz konusudur.
